حمایت روسیه

از آنجایی که روسها در پیدایش بابیت و بهاییت نقش مهم و بسزایی داشتند و برای رسیدن به اهداف خود به نوعی حامی جریان بهاییت بودند ، وقتی مأموران حکومتی بعد از ماجرای ترور ناصرالدین شاه قاجار برای بازداشت میرزا حسینعلی نوری آمدند ، وی به سفارت روسیه که شوهر خواهرش یعنی میرزا مجید آهی منشی آنجا بود پناهنده شد. هرچند سفیر روس در ابتدا از تسلیم بهاء به نمایندگان شاه امتناع و بر ادامه اقامت او در سفارت تأکید فراوان می کرد ولی در نهایت به علت اصرار و سماجت مأموران مجبور شد جناب بهاء را به آنها تحویل دهد .
اما سفیر روس میرزا حسینعلی را به عنوان امانت دولت روس به نمایندگان تحویل داد.همینطور رسما از صدر اعظم وقت یعنی مدرزا آقا خان نوری درخواست شد که در حفظ و حراست از امانتی که دولت روس به وی می سپارد کوشا باشد.(1) به حدی درنگهداری بهاء تأکید داشت که صدر اعظم را مورد تهدید قرار داد که مبادا به او آسیبی برسد.(2)
سرانجام با تلاشهای جدی سفیر روسیه در تهران بعد از 4ماه میرزا حسینعلی نوری (بهاءالله) از سیاه چال طهران نجات یافت ، اما به دستور حکومت وقت ایران وی دیگر حق اقامت در ایران را نداشت ، به همین دلیل سفیر روس از او خواست تا به روسیه برود وگفت که دولت روس با آغوش باز از وی پزیرایی خواهد نمود ولی بهاء به این دلیل که در صورت اقامت در روسیه بابیان به او نخواهند پیوست ، از پذیرفتن این دعوت خودداری کرد .
جناب بهاء تصمیم گرفت تا به عراق برود و در آنجا اقامت کند. هنگام سفر به عراق علاوه بر نمایندگان دولت ایران، نماینده ای از سوی دولت روس همراه وی بود.(3) بابیان دیگری هم که تا کنون تهران و شهرهای دیگر را ترک نکرده بودند مجبور به ترک وطن و سفر به سوی عراق شدند. پس از رسیدن به بغداد میرزا حسینعلی نامه ای به سفیر روس نوشت و مراتب تشکر و قدردانی خود را از وی و دولت روسیه اعلام کرد. همچنین در لوحی خطاب به نیکلاویچ الکساندر دوم به این کمک سفیر روس اشاره و از او تشکر کرده است.(4) 

___________________________________________________________________________________________

1-شوقی افندی، قرن بدیع، ج1 ،ص318
2-نبیل زرندی،ص593
3-نبیل زرندی، ص 611-617،612-618
4-آثار قلم اعلی،ج1 ، ص76- شوقی افندی، قرن بدیع ،ج2،ص49