اندیشه
بهاء کیست؟ آیین بهاییت نام خود را از "بهاءالله" که لقب میرزا حسینعلی نوری است اخذ نموده.وی در تاریخ دوم محرم سال 1233 ه-ق برابر باسال 1817 م در خانه میرزا عباس نوری که از منشیان دربار قاجار بود در تهران متولد شد.وی لقب "بهاءالله" را برای خود انتخاب کرد وبهاییان ، بهاءالله را به عنوان پیامبر آیین خود برگزیدند. 1- مقاله شخصی سیاح،مؤسسه مطبوعات امری آلمان سال 2001 ص 62
نکته بسیار جالب و قابل توجه اینجاست با اینکه جناب بهاء آموزشهای مقدماتی ادبیات فارسی و عربی را زیر نظر پدر ،معلمان و مربیان گذرانده بود، مدعی این مطلب بود که هرگز تحصیلاتی نداشته است، حتی در نامه ای خطاب به ناصرالدین شاه قاجار می نویسد من تحصیل علم نکرده ام و در مدارس وارد نشده ام ، میتوانید از مردم شهری که در آن ساکن بودم سؤال کنید. (1) البته پاسخ این حرف حسینعلی بهاء را خواهرش عزیه خانم نوری به فرزند او عبدالبهاء میدهد و میگوید که: جناب میرزای ابوی (حسینعلی نوری) از بدایت عمر که به حد بلوغ رسید بواسطه فراهم بودن اسباب و گرد آمدن اصحاب ، اشتغال به درس و اهتمام به مشق داشته اشت و آنی خود را از تحصیل مقدمات فارغ نمی گذاشتند ، پس ار تحصیل مقدمات عربیت و ادبیت به علم حکمت و عرفان مایل گردیده....... .(2)
بعد از اینکه سید علی محمد شیرازی ادعای بابیت کرد میرزا حسینعلی نوری توسط ملاحسین بشرویه و میرزا محمد معلم نوری در شمار نخستین افرادی که پیرو باب شدند در آمد و جزو فعال ترین افراد بابی شد و به ترویج بابیگری مخصوصا در نور و مازندران پرداخت. حتی برخی از برادرانش از جمله برادر کوچکترش میرزا یحیی معروف به "صبح ازل" نیز بر اثر تبلیغ او به این آیین و مرام پیوستند.(3)
میرزا حسینعلی بهاء با کمکها وتلاشهای قابل توجهی که برای رهایی "قرةالعین" تنها زن عضو حروف حی (4) که به اتهام قتل عمویش ملا محمد برغانی قزوینی بسر میبرد و همینطور تأمین مخارج اجتماع بدشت که در محلی به همین نام اجتماع کرده بودند (5) جایگاهی معتبر نزد اجتماع کنندگان پیدا کرد.
صدر اعظم ناصرالدین شاه جناب امیرمبیربعد از اعدام "باب" از برخی بابیان منجمله میرزا حسینعلی خواست که ایران را به قصد کربلا ترک کنند (در واقع آنها را به عراق-کربلا تبعید کرد) ،لذا جناب بهاء در شعبان 1267 ق به کربلا رفت (6)؛ اما پس ازهفت ماه یعنی ربیع الاول 1268ق وقتیکه امیر کبیر به قتل رسید و میرزا آقا خان نوری به مقام صدر اعظمی رسید از بهاء دعوت کرد که به ایران بازگردد و او هم دعوت وی را لبیک گفت و بازگشت .
بابیان در شوال 1268 ق اقدام به ترور ناصرالدین شاه کردند ،که پیرو این اقدام دیگر باردستگیری و اعدام بابیها البته بسیار شدیدتر از قبل آغاز شد.(7) از نظر حکومت ، شواهد و قرائنی برای نقش داشتن میرزا حسینعلی نوری در طراحی این سوء قصد وجود داشت و به همین دلیل به دستگیری او اقدام شد.(8) گرچه بهاءالله در لوح شیخ نجفی از مداخله در داستان ترور ناصرالدین شاه خود را تبرئه میکند (9)، اما منابع بابی مخالف بهاءالله از جمله خواهر او این نسبت را تأیید میکنند.(10)
__________________________________________________________________________
2- رساله تنبیه النائمین
3- بهاءالله شمس حقیقت،ح.م.بالیوزی،مترجم مینو ثابت ص 85تا91
4-نخستین کسانی که در ابتدای کار به باب پیوستند از سوی باب حروف حی نامیده شدند.
5-نقطة الکاف حاجی میرزا کاشانی ص 240-241
6-نبیل زرندی ص 580،584-585
7-همان ص 590-592
8-زعیم الدوله تبریزی ص 195
9-لوح شسخ نجفی ص 15
10-تنبنه النایمین ص 5-6
